GASTEIZ, 16 (EUROPA PRESS)
Lohitzune Zuloaga, Estibaliz de Miguel eta Miren Ortubay ikertzaileen "Experiencia de la detención policial en las mujeres de la Comunidad Autónoma del País Vasco" izeneko ikerketak 2011-2016 epean poliziak Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) atxilotutako emakumeen esperientzia aztertu du, genero ikuspegitik. Helburua fenomenoaren dimentsioa eta ezaugarriak ezagutzea izan da, arau hausteak egin izanaren akusaziopean EAEko polizia etxeetatik igarotzen diren emakumeen bizipenari arreta berezia eskainiz.
Zuloagak, De Miguelek eta Ortubayk astearte honetan aurkeztu dute ikerketa, Gasteizen, Izaskun Landaida Emakunderen zuzendariarekin batera, ikerketa Emakunderen beka baten laguntzarekin egin baitute.
Horrela, ikerketaren emaitza nagusien artean ikus daiteke genero ezberdintasunak daudela polizia estatistiketan agertzen diren emakumeen bolumenari dagokionean, hauek egiten dituzten delitu motei eta delitu horiek dituzten ondorioei dagokienean, atxiloketaren esperientzia pertsonalari dagokionean -bizi dituzten emozioak eta kezkak kontuan hartuta-, haiek dituzten beharrei dagokienean eta polizia erakundeak haiek identifikatzeko moduari eta ebazteari dagokienean.
Azken urteetan arau hausteren bat egiteaz akusatu dituzten emakumeen guztizko bolumenak gora egin duen arren, gizonen bolumenarekin alderatuta gutxiengo izaten jarraitzen du: batez beste emakumeak %10,9 diren bitartean, gizonezkoak %89,1 izatera heltzen dira. Emakumeek delitu arinagoak egiten dituzte eta normalean ez dute indarkeria erabiltzen.
Gainera, zifren bilakaera aztertuta agerian geratzen da kasuen erdian ondarearen aurkako delitua dela arau hauste mota nagusia. Kategoria horretako delituen hiru laurden ebasketak dira. Identifikatutako profilaren arabera, normalean gizarte bazterketa eta marjinalizazioa bizi duten emakumeak dira.
Bestalde, azterketan ikusi da polizia etxeak bezalako oso gune maskulinizatutan emakume izateak pertsona horien zaurgarritasuna handitzea eragiten duela. Tratu "neutrala eta objektiboa" lehenesten den polizia kulturan eta kultura penalean, baldintza soziokultural eta generoari lotutako horien eragin negatiboa normalean ez da kontuan hartzen atxilotutako emakumeen kasuan.
Atxiloketaren esperientziak, emakumeen kasuan, kontuan hartu beharreko hainbat gai garrantzitsu loturik daramatza, bai bizipen subjektiboan (estigmatizazioa eta beldurraren esperientzia handiagoa, eta seme-alabekiko kezka handiagoa), bai garbitasuna eta higienea edo gorputzaren bizipena bezalako elementuei dagokienean erakunde maskulino batekin duten elkarrekintzan.
Familia esparruan gertatutako indarkeriarekin lotutako inputazioak edo atxiloketak Ertzaintzaren estatistiketan hirugarren delitu kategoria gisa agertzen dira. Kasu horretan, inputatutakoen edo atxilotutakoen %14 emakumeak dira. Aurrekariak kontuan hartuta, "kontrasalaketak" deitutakoak dira. Kasu gehienetan gizona atxilotu egiten dute eta emakumea inputatu. Polizia erantzunak "objektibitate eta neutraltasuneko" irizpideak jarraitu ohi ditu. Hortaz, bi aldeek oldarkor jardun dutenaren zantzuak aurkitzen badira, biak inputatzen dituzte.
Ikertzaileek azpimarratutakoaren arabera, irizpide horrek ez ditu kontuan hartzen defentsa gisa erabilitako indarkeria edo erasoan erabilitako intentsitatea bezalako errealitateak.
Bestalde, azterketak erakusten du egoera irregularrean dauden pertsona atzerritarrentzako une zaila izaten dela atxiloketa, batez ere herrialdetik kanporatuak izateko beldurra eta bertako hizkuntza eta prozesu penala bera ez ezagutzea batera ematen direlako.
POLIZIA PRAKTIKA HOBETU
Halaber, ikerketan gaur egun burutzen ari diren jardunbide egokiak bildu dira, eta, orokorrean argi geratzen bada ere eskubide formalen betetzea ematen dela, era berean, polizia praktika hobetzeko neurri zehatzak proposatu dira. Oro har, lau alderdi kontuan hartzea gomendatzen da.
Lehenik, genero ikuspegiaren inguruko prestakuntza gomendatzen da, polizia atxiloketa prozesuan eta polizia kidegoarekin harremanetan jartzeko prozesuan emakumeen esperientzia ulertu ahal izateko.
Bigarrenik, ikerketak sekzioen arteko ikuspegia aipatzen du, joera klasistak, arrazistak eta etnozentrikoak erakusten dituzten polizia jarduerako eta arrazoiketako premisak zalantzan jarri ahal izateko. Aurreikuspen horiek ez dira erakunde penaletan bakarrik ematen, gizartera oro har ere zabalduta daudelako.
Hirugarrenik, herritarrak egoeraren arabera hauek tratatu ahal izateko oztopo suertatzen diren objektibotasuneko, neutraltasuneko eta inpartzialtasuneko balioak aztertzea gomendatzen da; izan ere, bidezko tratu bat eman ahal izateko, pertsonengan eragina duten desberdintasun sozialak kontuan hartu behar dira.
Azkenik, bikoteko edo genero indarkeriako gatazka baten testuinguruan emakumeen aurkako inputazioen arazoaren inguruko gogoeta sakona proposatzen da, biktimizazio bikoitza saihesteko eta tratu txarrak ematen dituzten gizonek sistema penala modu kaltegarrian ez erabiltzeko.
