BILBO, 27 (EUROPA PRESS)
Gaztelugatxeko San Juan Paisaia Kulturala kategorian Babes Bereziko Kultura Ondasuna deklaratzeko prozesuari hasiera ematen dion ebazpena argitaratu du astelehen honetan Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkariak (EHAA). Une honetatik aurrera, informazio publikoaren 20 eguneko aldia hasi da, alegazioak aurkeztu ahal izateko.
Alegazioak ebatzitakoan, halakorik egonez gero, Eusko Jaurlaritzak dekretu bidez onetsiko du Gaztelugatxeko San Juan Kultura Ondasun izateko deklarazioa. Horrela, bere ondasun balioa aitortuko da, dimentsio material zein immaterialean, eta bere kontserbazioa ziurtatuko da, Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak jakinarazi duenez.
Gaztelugatxek orain arte ingurumenari lotutako babes bat eduki du, Eusko Jaurlaritzaren 1998. urteko irailaren 15eko dekretuz babestutako biotopoa baita.
Lakuako Gobernuaren arabera, ingurua Babes Bereziko Kultura Ondasun izendatuta, aurrerapauso bat emango da aitortzaren eta babesaren ikuspuntutik, bere balio historiko-arkitektonikoak eta paisajistikoak aitortuz eta zainduz, materialak zein immaterialak.
"Lekua edertasun handiko paisaia ingurune baten zati da, eta nabarmentzekoak dira itsasertzaren ikuspegiak zubiaren bi aldeetara: ekialdera ageri dira badia eta Gaztelugatxe eta Aketx uharteak, eta mendebaldera itsaslabarrak, Bakioko bistetan txertatzen diren harkaitz azaleratzeekin. Gaztelugatxe kokagunearen berezitasuna arkitekturaren eta paisaia naturalaren arteko sinbiositik dator", nabarmendu du babes-espedienteak.
Hala, arkitekturaren eta naturaren arteko erlazioa nabarmendu da: "Eraikuntzak harremanetan daude paisaiarekin, bi modutan: integrazioz, zubiaren eta sarbidearen kasuan, eta kontraste bidez, haitzaren profilean nagusitzen diren eraikuntzen silueta artifizialen kasuan. Bi kasuetan elkarrizketa harmoniatsu bat ezartzen da arkitekturaren eta naturaren artean". Bere balio immaterialen artean, nabarmentzekoak dira "oso tradizio joriak, batez ere erlijiosoak".
FUNTSEZKO BALIOAK
Babes espedienteak Gaztelugatxeko San Juanen paisaia kulturalaren funtsezko balio gisa definitzen ditu garrantzi berezia ematen dioten balio material eta immaterial horiek, babestu beharrekoak.
Materialak, arkitektonikoak zein paisaia arlokoak, honako hauek dira: uhartearen forma naturalen edertasuna (uhartearen profila, harkaitz azaleratzeak eta landaredia); tenpluaren profila, Gaztelugatxeko uhartearen silueta bereizgarriaren gailur gisa; zubiaren eta santutegira igotzeko bidearen arkitektura organikoa eta ingurune naturalarekin duen lotura harmonikoa; eraikuntza baliabideen sinpletasuna eta irmotasuna, tokiko harria oinarrizko material gisa erabiltzeagatik bereizten direnak.
Bestalde, paisaia kulturalaren funtsezko balio immaterialak zeinu kulturalek eta erlijiosoek osatutakoak dira: "Garrantzi berezia dute, eta tokiko eta eskualdeko identitatean daude sustraituta".
Hain zuzen, adierazpen horiek iraganeko gertaeretan eta Gaztelugatxeko San Juanekin lotutako sinesmenetan sustraituta daude. Zeinu horiek bereziki errotuta daude Bermeon eta inguruan, eta honako hauek dira:
Erromesaldiak Gaztelugatxeko San Juanera eta, eta haiekin lotuta, ermitan eta inguruan egiten diren jaiak (Urizarretako zelaietan); Gaztelugatxeko San Juanekin lotutako babes errituak; fededunek duten ohitura tenpluan botozko opariak uzteko; Begoñako Ama Birjinaren urpeko tronuratzea;
fededunen partaidetza erantzukidea Gaztelugatxeko San Juan Santutegiaren Elkartearen eta beste ekintza batzuen bidez.
MUGAKETA
Babesari dagokionez, proposamenak bi gunetan mugatzen du Gaztelugatxeko San Juan. Lehenengo gunea osatzen dute uhartea eta bere espazio eta elementu eraikiak, baita bertara iristeko gertuen dituen espazioak ere.
Bigarren gunea mugatu egiten da ondasunaren gertuko inguruneko paisaiaren balioak babesteko asmoz, balioa ematen baitiote, bereziki haitzetik atzeman daitekeen itsasertzeko paisaiak. Gune honek, gainera, interes kulturala duten elementu batzuk ditu, Gaztelugatxeko San Juanen ondare immaterialari lotuak, besteak beste, Urizarretako zelaia edo Begoñako Ama Birjinaren erreprodukzioa, uretan murgildua.
Jaurlaritzaren arabera, mugaketa hori kontuan hartuta, babes proposamenak "finkatu egiten ditu Gaztelugatxeko San Juanen paisaia kulturalean ezarriko diren erabilerek eta egingo diren esku hartzeek bete beharko dituzten baldintzak". Babes erregimenaren preskripzioak lotesleak izango dira, eta hirigintzaren, lurraldearen eta ingurumenaren antolaketa tresnetan izango dute eragina.
Pixkanaka ezabatu beharko diren elementu degradatzaile batzuk ere adierazten ditu dokumentuak. Horietako batzuk dira zoladuran integratu gabeko instalazioak ('Bilbao' baldosadun kutxatila tapak, instalazioen gainean nibelatu gabeko zoladurak), adreiluzko gehigarriak edo zubiaren ekialdearen aldeko paneletako bat.
