Unha mesa redonda organizada por ANIS, en colaboración con Zendal, pon o foco tamén na alza das enfermidades de transmisión sexual
VIGO, 23 Abr. (EUROPA PRESS) -
A Asociación Nacional de Informadores da Saúde (ANIS), en colaboración con Zendal, organizaron no Porriño (Pontevedra) unha mesa redonda de expertos para falar de vacinas pendentes de desenvolver, así como os desafíos pendentes das que están en marcha por complexidade científica, falta de apoio financeiro, de produción ou acceso.
Na mesa redonda, que acolleu a sede de Zendal, participaron a viróloga do Centro de Bioloxía Molecular Severo Ochoa-CSIC Yolanda Revilla, o catedrático de Microbiología Carlos Martín Montañés, o director de desenvolvemento de IsGlobal Rafael Vilasanjuan, e a microbióloga da SEIMC María del Mar Tomás. Foi moderada pola directora de Comunicación de Zendal, codelegada de ANIS en Galicia, Beatriz Díaz.
O debate permitiu realizar unha panorámica do estado dalgunhas das vacinas máis esperadas e que parecen imposibles de conseguir polo reto científico ou económico que supoñen, como as do dengue, a malaria, a peste porcina, o VIH ou a tuberculose. Non en balde, só o 5% das vacinas logran pasar á súa comercialización e o custo de desenvolvemento dunha pode alcanzar os 1.000 millóns de euros.
Díaz incidiu no "complexo" camiño, "longo, difícil e caro" que se percorre antes de levar á vacinación. Por exemplo, no caso da tuberculose, leva 100 anos sen unha nova vacúa, a pesar de que é unha das primeiras causas de mortalidade a nivel mundial (1.300.000 persoas cada ano). Existe un vacúa pero que non é eficaz contra a tuberculose pulmonar que é a forma máis frecuente da enfermidade.
Ademais, segundo apuntou Carlos Martín Montañés, o principal escollo co que se atopa esta tan desexada vacúa é o afacerse " a eses números". "Creo que, se fose unha enfermidade de nova aparición, a sociedade reaccionaría esixindo unha resposta distinta", opinou, subliñando tamén que se trata de procesos "tremendamente caros".
Engadiu que, nestes momentos, os ensaios que están máis avanzados son os da vacina MTBVAC, por parte de IAVI e Biofabri (filial do Grupo Zendal) como alternativa á vacina BCG en neonatos e para previr a tuberculose en adolescentes e adultos. Trátase, desde o seu punto de vista, de "algo prometedor" que podería incidir de forma significativa tamén na mortalidade asociada ao VIH. Son a asociación perfecta; en África dise que a xente vive con VIH e morre de tuberculose", reflexionou.
PESTE PORCINA
Na mesa redonda tamén se evidenciou que hai vacúas cuxo principal escollo non é só o económico, senón a "enorme complexidade" de dar cunha solución fronte ao patógeno en cuestión.
É o caso, por exemplo, da peste porcina, un problema ao que a viróloga Yolanda Revilla dedicou máis de 30 anos da súa carreira e para o que a día de hoxe "non hai unha solución o suficientemente segura como para ser distribuída" e que garanta que non se producirá un descontrol do virus porque o seu atenuación reverta nunha maior virulencia.
"O que sucede con este virus é que che dá para estudar toda a vida; é un mestre, sabe moito, ten moitas proteínas e cada unha delas emprégaa en cada momento para facer algo contra unha resposta eficaz", ha ejemplificado. "No SARS-CoV-2 había 4 proteínas importantes, pero no caso deste virus hai 170 antígenos posibles", agregou, como argumento da dificultade do proceso.
Así, lembrou que, anos atrás, a peste porcina foi endémica en España e que aquí só se logrou erradicar mediante o sacrificio de animais, o que produciu "perdas enormes ecolóxicas e económicas".
Aínda con todo, Revilla mostrouse optimista porque a expansión deste virus foi de tal magnitude que "os Estados Unidos están moi preocupados" e Europa recentemente concedeu financiamento para dous proxectos de investigación sobre este tema.
"Vai haber unha vacina contra a peste porcina? É moi posible. Será o suficientemente segura? Imos velo, esperemos que si", afirmou a viróloga, apuntando tamén, como dificultade engadida, que a futura vacina debese ser efectiva tamén en jabalíes, por ser unha especie importante na distribución desta enfermidade que, ademais, está prolifera nos últimos tempos.
DENGUE E MALARIA
Outro dos grandes retos, que aúna a saúde global por ter implicacións humanas, animais e ambientais: obter vacinas contra o virus do dengue e o parásito da malaria.
No caso do dengue, que contaxia a 400 millóns de persoas e causa a morte de 40.000 ao ano, dáse a circunstancia de que nestes momentos hai varios brotes en Latinoamérica e en España, concretamente en Cataluña, reportáronse 110 casos no primeiro trimestre do ano e a súa expansión vai en aumento.
"Transmíteo o mosquito tigre, que está en todas partes, aínda que especialmente no Mediterráneo, e nestes momentos hai dúas vacinas en desenvolvemento, aínda que posiblemente a que mellor funcione de cara ao futuro sexa a que está a desenvolver Takeda", manifestou Vilasanjuan.
Polo que respecta á vacina contra a malaria, o problema principal, segundo sinalou, é que se trata dunha solución que por agora é "complicada, polo número de dose, está fóra do programa rutineiro de vacinación e é cara", xa que o ciclo de vacinación completo costa ao redor de 40 dólares, "cando as 26 vacinas do programa rutineiro da maioría dos países custan a metade".
RESISTENCIA Aos ANTIBIÓTICOS
Pola súa banda, a microbióloga María del Mar Tomás ha aborado un dos grandes problemas de saúde na actualidade: a resistencia aos antibióticos e a virulencia bacteriana, un tema sobre o que está a investigar cun contrato Miguel Servet.
A investigadora mostrouse moi esperanzada acerca dos avances que poidan desenvolverse a partir da investigación dos fagos, unha vía de investigación que en Occidente aínda non se explotou. "De feito, hai dúas semanas que Europa xa considera os fagos como medicamento oficialmente", indicou.
AUMENTO DE ENFERMIDADES DE TRANSMISIÓN SEXUAL
A microbióloga tamén alertou do incremento en torno ao 50% das infeccións de transmisión sexual por gonococo despois da pandemia, algo que interpreta como que "os mozos perderon o medo ás enfermidades de transmisión sexual e unha vacina tería un gran potencial, porque se trata de algo que xa é cultural, hai persoas que presentan até 3 infeccións nun ano por gonococo".
A mesa redonda finalizou cun percorrido pola pandemia da covid-19, que deixou un bo número de leccións aprendidas, especialmente no que ten que ver co diagnóstico, a vixilancia epidemiolóxica e cuestións loxísticas como o transporte ou o despregamento operativo.
Con todo, tamén se concluíu que, aínda sendo isto moi positivo ante unha futura pandemia, hai cuestións "de importancia capital" que non están resoltas e que pivotan en torno ao concepto de One Health, tales como a falta dunha visión global vinculada ao cambio climático, a inexistencia de diversidade de centros de produción de vacinas en localizacións máis diversas ou a falta de avances significativos para algunhas das infeccións que afectan os animais de consumo humano.
