UVIÉU, 23 May. (EUROPA PRESS) -
El presidente del Principáu d'Asturies, el socialista Adrián Barbón, animó esti xueves a los partíos con representación parllamentaria a reflexonar sobre la oficialidá del asturianu y el gallego-asturianu hasta'l día 11 de xunu, depués de les elecciones europees, pa fixar entós posición y los que tean d'alcuerdu impulsen la reforma del artículu cuatro del Estatutu d'Autonomía na Xunta Xeneral.
En rueda de prensa depués d'una xunta colos portavoces del PP, Álvaro Queipo, y Convocatoria por Asturies-IX, Xabel Vegas; amás de colos diputaos del Grupu Mistu-Foru, Adrián Pumares y Grupu Mistu, Covadonga Tomé, el xefe del Executivu autonómicu valoró'l tonu del alcuentru y la coincidencia de toles formaciones de considerar llingües al asturianu y al gallego-asturianu. Asina, tien la esperanza de que les formaciones que "dulden" o tán "nel non", como'l PP, "reflexonen" estes selmanes.
Coles mesmes, Barbón diz que si los 'populares' nun voten sí a la reforma estatutaria, "polo menos van a abstenese". D'esta manera, considera que de nun algamar la mayoría cualificada de 27 escaños pa reformar l'Estatutu, polo menos va evidenciase na Cámara Autonómica qu'hai una "mayoría" de 23 o 24 escaños que defenden la oficialidá.
Nesi sentíu, considera que la oficialidá ye "l'únicu camín pa caltener les llingües y que nun desaparezan". Sobre la posibilidá de desenvolver la Llei d'Usu y Promoción dende'l consensu énte la disposición mostrada tanto pol PP como por Foru, el presidente namás dixo que "agora" dende l'Executivu tán centraos n'avanzar hacia la oficialidá.
Afirma Barbón que'l so Gobiernu recoyó la petición de l'Academia de la Llingua y el "sentir" de simpatía y sensibilidá hacia'l fechu identitariu y les llingües d'Asturies.
El presidente autonómicu asume'l so "error" de la llexislatura pasada de nun llevar el debate de la oficialidá hasta'l final de la so tramitación parllamentaria, polo que se compromete agora a facelo pa cumplir l'artículu 3.2 de la Constitución.
Sobre la enseñanza del asturianu, Barbón indica que "se tien que definir" y niega que la oficialidá vaiga suponer obligatoriedá. "Si toos nos dicimos protectores del asturianu, qué tien que pasar pa que deamos un pasu similar a Galicia", preguntóse, de la que punxo tamién como exemplu'l desarrollu de la oficialidá en Navarra pa señalar qu'existen dellos modelos pa llevala a la práctica.
PROPUESTA DE L'ACADEMIA
El presidente de l'Academia de la Llingua Asturiana (ALLA), Xosé Antón González Riaño, treslladó a los partíos una propuesta que recuerda l'artículu 3.2 de la Constitución: "Les demás llingües españoles van ser tamién oficiales nes Comunidaes Autónomes respectives d'alcuerdu colos sos Estatutos".
Coles mesmes, na documentación méntase l'artículu 18 de la llei educativa Lomloe y la posibilidá d'establecer "esceiciones de cursar o de ser evaluaos" de llingua propia y lliteratura nes comunidaes autonómiques que tengan idioma propiu con calter oficial "nes condiciones previstes na normativa autonómica correspondiente".
Tamién se fai un análisis del impactu económicu de la oficialidá, que supondría unos 14 millones d'inversión pública más, pasando de los 11 actuales a unos 25 millones d'euros, con un retornu pal PIB autonómicu y la xeneración d'empléu d'un 4%, en llinia colo que pasa n'otres comunidaes como Galicia o Euskadi.
La propuesta de l'ALLA plantea que l'asturianu, como llingua propia d'Asturies tien, xunto col castellanu, el calter d'oficial n'Asturies, y que'l gallego-asturianu --col nome de 'eonaviegu'-- tien el mesmu reconocimientu como llingua propia y oficial nel so ámbitu territorial y nes rellaciones de la ciudadanía cola alministración del Principáu d'Asturies.
Igualmente, señala que los poderes públicos d'Asturies, atendiendo a la realidá sociollingüística del asturianu y del gallego-asturianu, han de garantizar el derechu a reconocer y usar dambes llingües; y qu'una llei de la Xunta Xeneral ha d'establecer los términos y ámbitos del usu oficial de les llingües propies d'Asturies.
Con too, la propuesta sostién que "nenguna persona va poder ser discriminada n'Asturies pola llingua que llibremente escueya pa comunicase".
Asina, pa Riaño la so alternativa de reforma estatutaria contempla una oficialidá que fala explícitamente de la non discriminación y la llibertá d'usu. "Hai una declaración garantista dafechu", asegura, valorando que'l plazu de desarrollu sería d'unos ocho años "pa que tea implantada dafechu la oficialidá".
Andalucía
