MADRID, 24 Mar. (EUROPA PRESS - David Gallardo) -
Depués de dellos años trabayando ente Santu Domingu y L'Habana, Hevia vuelve con 'Al son del indianu', un discu-llibru nel que busca los ritmos que-y motivaron a entamar aventura pel Caribe siguiendo la buelga de los indianos, los asturianos qu'a lo llargo de décades emigraron a América, y de los gaiteros que-yos acompañaron.
"Ye un discu-llibru nel que cuentu una historia de trés años y mediu d'un gaiteru nel Caribe. Ello ye que podría tener como subtítulu Anecdotariu d'un gaiteru nel Caribe", esplica a Europa Press José Ángel Hevia (Villaviciosa, Asturies, 1967), qu'esclaria que nun se trata d'una obra científica o un llabor d'investigación de biblioteca o hemeroteca, sinón "d'axuntar tol material" que-y foi llegando nestos años "de manera divulgativa y amena".
Acullá d'un discu y un llibru, esta historia ye parte de la épica familiar d'un pueblu qu'habita les dos veres d'un océanu. Una historia cuntada cola música de la gaita, un preséu que foi y volvió. "Llegué a Santu Domingu pela primer vez en 1987 cola mio hermana María José pa tocar nuna romería asturiana, porque nel Caribe hai una historia d'emigración asturiana perfuerte", diz.
Y a esto entá añade qu'esta historia "nun se conoz muncho dende España", a pesar de que mesmo n'Asturies toos tienen nel so "desván dalguna maleta que vieno dende L'Habana". "O dalgún güelu, como ye'l mio casu", afirma, pa llamentar depués que tendamos a "escaecer esa historia".
P'afitar el so rellatu, recuerda Hevia que'l Centru Asturianu de L'Habana tuvo unos 100.000 socios de 1920 a 1959, lo que convertía a la capital cubana na "ciudá más importante d'Asturies, mayor qu'Uviéu y Xixón". "Y el 8 de setiembre, Día de Cuadonga, en L'Habana nun había namás una romería asturiana, sinón delles. Eso en 1916, cuando había bandes de gaites y gaiteros y toa una vida alredor d'eso", resalta.
RECUPERAR LA HISTORIA
Coles mesmes, Hevia, que casó en Santu Domingo y ye padre de dos neñes astur-dominicanes de siete y trece años, decidió en 2014 entamar un viaxe pel Caribe cola so familia "nun namás a grabar y a tocar, sinón a vivir", a trescalase de realidá pa convertise "nún d'aquellos asturianos que marcharon".
"Atopé con munchos que tovía tán ellí, dalgún d'ellos de tercera o cuarta xeneración, pero que siguen volviendo a Asturies tolos branos y piensen n'Asturies. Xente mui arguyoso de ser dominicanos, pero cola bandera d'Asturies y interesaos como si vivieren equí", señala.
Prosiguiendo col so rellatu, esplica que col discu grabáu l'añu pasáu, sintió que nun yera abondo con facer música que fixera alcordanza de lo que facíen los gaiteros d'antaño, que "nun tocaben namás jotas o muñeires, sinón tamién son, cumbies, tangos n'Arxentina...". "Nun quería una fusión de baldre d'un gaiteru nel Caribe, quería cuntar toa esa historia", afirma.
MERENGAITA
El resultáu ye un "trabayu fondu", que vien del tiempu pasáu nel Caribe, con un primer single tituláu 'Danzonete' y que ye un "merengaita", un xéneru qu'entemez la tradición de la gaita col ritmu del merengue y que nomó un amigu del propiu Hevia hai años depués de velu tocar nuna romería en Santu Domingu.
"Danzonete ye un merengaita, el single principal. Ye'l nomatu popular que-y punxeron a un señor en Madiéu, una aldega de Cabranes, que nunca saliera d'ellí pero falaba con acentu cubanu. Porque tantos cubanos había ellí que dicía que se-y pegara. Danzonete yera amás campeón de merengue nes fiestes de Cabranes. ¡Un concursu de merengue n'Asturies!", bromia.
Nel discu pue atopase tamién son cubanu, boleros y mesmo l'Asturias d'Albéniz "lleváu a la gaita y al cha cha cha de Cuba". "Costó encaxar la gaita", almite ente rises, pa depués rematar: "Dicíame un amigu qu'hasta que nun deprendiera a caminar como un negru nun diba meter la gaita con naturalidá nun merengue. Los gaiteros nun avezamos tener el don del baille y nun foi fácil. Pero nun valía con grabar equí y pone-y un par de congues enriba pa que sonara llatinu".
Toes estes esperiencies lleven a Hevia a defender qu'hai munches coses "pintoresques qu'existieron y hai que rescatales a lo menos del escaezu". "Nun defendo la señaldá, pero sí que nun s'escaezan les coses. Nun convien escaecer el pasáu, qu'amás ye actualidá, pues sigue habiendo gaiteros n'América", afirma.
Col llibru-discu na mano, asegura que quedó "bien satisfechu nel planu artísticu depués de trés años y mediu de producción", polo que plantea que nun-y esmolez muncho l'éxitu comercial. Pero añade depués d'un tris de reflexón: "Eso sí, en República Dominicana consiguí un retu grande, que ye facer que los criollos baillen merengue tocáu con una gaita. Si la xente pasalo bien y consiguimos que baillen un merengue al son de la gaita y amás rescatamos un pocu la historia de los gaiteros indianos y criollos, l'oxetivu ta cumplíu".
Pa motivar a esi baille, Hevia informa de que tienen yá delles feches zarraes pa esti branu n'Italia, Francia y Polonia. Depués va facer una xira na seronda que va principiar el 29 de setiembre na Sala Joy Eslava de Madrid y va tener continuidá en Barcelona (Sala Barts) y Valencia. "N'América tamos pendientes de facer promoción directamente en República Dominicana y a partir d'ehí vamos ver", conclúi.
