A autora galega recibiu a noticia "con gran sorpresa", xa que se atopa en México para participar nun festival de poesía
SANTIAGO DE COMPOSTELA, 27 Sep. (EUROPA PRESS) -
Yolanda Castaño foi galardoada co Premio Nacional de Poesía, correspondente ao ano 2023, pola súa obra 'Materia', a proposta do xurado reunido este 27 de setembro. A obra, en palabras da propia autora, busca "cuestionar" o concepto de familia, "contribuír ao debate", pero "sempre desde o amor".
A galega recibiu a noticia en México, onde se atopa para participar nun festival de poesía e desde onde charla con Europa Press. Após a "gran sorpresa" --comunicáronlle a noticia ao redor das 6,00 da mañá, hora local--, Castaño congratúlase de que "os froitos do traballo cóllanche traballando".
"Supoño que tamén é a recompensa a 30 anos de traballo duro. Ao final, se entregas moito, ás veces, tamén recolles moito", comenta.
Foi a directora xeral do Libro e Fomento da Lectura, María José Gálvez, a que lle comunicou a noticia; unha petición expresa da responsable estatal, segundo relatou Castiñeiro, xa que foi un libro que a emocionou moito, dos máis conmovedores da súa carreira. "A min tamén me fixo unha especial ilusión porque teño unha relación próxima desde hai anos", sinalou.
Precisamente a conmoción que provoca a obra foi un dos argumentos esgrimidos polo xurado para o seu fallo. Destacaron "a poderosa proposta poética na que cada estado da materia exprésase nun ton propio, con poemas dunha metafísica doente e orixinal, que apunta tanto á vangarda como á orixe cunha extraordinaria forza evocativa e sensorial".
Así mesmo, o xurado destacou que "en 'Materia', Yolanda Castaño móstranos unha poesía metafórica que dialoga coa memoria persoal e colectiva e, á vez, directa, radical e feminista. Explora, de forma non compracente, temas como a maternidade, a familia e os costumes e logra sacar a realidade da súa nebulosa habitual para concretala en materia lingüística, destacando o xogo verbal e rítmico que cuestiona o establecido". O premio, concedido polo Ministerio de Cultura e Deporte, está dotado con 30.000 euros.
'Materia' tardou oito anos en xestarse, relata Castaño; un tempo no que a poetisa galega estivo entregada a outro "ambicioso proxecto" como era crear unha Residencia Literaria. "Con todo, durante ese tempo, "algo se foi compondo dentro de min e fun facendo anotacións, aos poucos", explica.
Desta forma, viu a luz unha obra coa que a escritora pretendía contribuír á conversación sobre a familia, "un tema sobre o que pivotan moitas obras galegas ultimamente", pero desde unha perspectiva "cuestionadora".
"Como o impulso, as ás, que pode representar a familia, e tamén como todo o contrario, como ese lugar de represión, de frustración, de medos e complexos, de expectativas demasiado pesadas (...). Quería ser crítica, quería cuestionar o concepto, pero sempre desde todo o amor ao que representa a familia", detalla.
CONTEXTO "MÁIS PROCLIVE" A RECOÑECER Ás LINGUAS MINORIZADAS
O Premio Nacional de Yolanda Castaño sumar ao conseguido por Paula Carballeira hai unhas semanas en Literatura Dramática, e en 2022 ao de Marilar Aleixandre en Narrativa ou a Xesús Fraga na mesma categoría en 2021.
Preguntada pola saúde da produción literaria en galego e o seu recoñecemento a nivel estatal, Yolanda Castiñeiro reivindica a "alta calidade" que presenta a literatura galega desde hai varias décadas.
"Creo que (o maior recoñecemento) débese máis a un devir histórico desde un contexto máis hostil a un máis proclive a recoñecer os valores creativos e culturais de linguas minorizadas", defendeu.
