Un traductor neuronal d'última xeneración da un saltu científicu al asturianu

   UVIÉU, 16 May. (EUROPA PRESS) -

   L'asturianu yá "forma parte de la vanguardia científica" nel mundu de la traducción dixital gracies a la nueva ferramienta presentada pola Universidá d'Uviéu: un "traductor automáticu neuronal" que puede aprender a partir de datos de llingües similares. Foi desenvueltu nel marcu del proyectu d'investigación estatal TAN-IBE, centráu en llingües romániques de la península ibérica.

   Asina lo esplicó una de les investigadores de la Universidá d'Uviéu, Cristina Valdés, n'una entrevista con Europa Press, na qu'aseguró qu'esti traductor automáticu neuronal dexó poner al asturianu "al mesmu nivel que llingües con munchos más recursos", midíes en númberu d'oraciones o segmentos en testos traducíos.

   Trátase d'un proyectu financiáu pol Ministeriu de Ciencia, Innovación y Universidaes, y coordináu pola Universitat Oberta de Catalunya (UOC) y cola participación de les universidaes d'Uviéu, Lleida y Zaragoza.

TRADUCTOR NEURONAL AL ASTURIANU

   Según detalló Valdés, la Universidá d'Uviéu encargóse d'axuntar los corpus necesarios pal entrenamientu del sistema. "La principal aportación de la Universidá d'Uviéu foi la de buscar toes eses collaboraciones, compilar los corpus paralelos y monollingües n'asturianu y revisar la calidá de los corpus utilizaos pa probar el traductor neuronal", señaló.

   L'equipu arrexuntó testos traducíos del español al asturianu y viceversa, amás de documentos monollingües de calidá en llingua asturiana. "Too esto foi posible gracies al conveniu suscritu ente la universidá coordinadora del proyectu, la Universitat Oberta de Cataluña, y el Principáu d'Asturies, cola Academia de la Llingua Asturiana, la Universidá d'Uviéu y con dellos servicios de normalización llingüística locales. Tamién empreses y autores dexaron los sos testos", detalló.

   Valdes esplicó que pal procesu de desenvolvimientu del traductor lo primero que se fixo foi "la compilación de corpus de testos traducíos d'español a asturianu y d'asturianu a español, de too tipu, y tamién se fixo atroxu de testos monollingües n'asturianu que tuvieren una bona calidá en términos llingüísticos".

CALIDÁ DE PRODUCCIÓN EN LLINGUA ASTURIANA

   A pesar de que Valdés considera qu'enagora non se puen apurrir conclusiones sobro esta ferramienta, sí que destacó que presenta ventayes, ya que "la normalización de la llingua dexa cuntar con un estándar calidable y la riqueza y calidá de la producción en llingua asturiana".

   "Esti tipu de traductores son una ferramienta útil porque que dexa traducir oraciones, testos, arquivos o págines web de manera rápida, polo que contribúi a llograr una mayor eficiencia, pero tamién rique la xera de revisión, corrección y adaptación per parte de traductores humanos, nuna fase de postedición", esplicó.

   Al pie de esto, añedió que podría ser útil tantu pa l'alministración, a quién ayuda a "cumplir cola Llei d'Usu y producir les traducciones de los testos alministrativos y normativos en castellán y asturianu" y a los medios de comunicación, "que van poder tamién cuntar con testos n'asturianu de manera senciella ya inmediata".

   "La traducción al asturianu pue ser particularmente d'interés pa fomentar la llectura na llingua y los testos traducíos del asturianu pueden sirvir de soporte pa motivar a la llectura de testos orixinales n'asturianu, por exemplu, en forma de llibru billingüe electrónicu", concluyó.